Anders Bouwen

Volgens Bill Gates zijn er twee cijfers die men moet kennen als het gaat over klimaatverandering: 51 Miljard en nul. 51 Miljard ton is de gemiddelde, wereldwijde uitstoot van broeikasgassen per jaar. 51 Miljard is de hoeveelheid die we nu hebben. Nul is de hoeveelheid die we moéten hebben.

31% Van de totale uitstoot per jaar komt van het maken van – en het maken van dingen met- staal, cement en plastic. 27% Komt van het gebruik van elektriciteit. 16% Wordt veroorzaakt door mobiliteit. 7% Wordt veroorzaakt door verwarming en verkoeling. De laatste 19% komt van planten en dieren.

De huizen waarin Nederlanders wonen zijn gemaakt met materialen zoals beton (met als voornaamste ingrediënt cement), staal en plastic. Veel van deze huishoudens hebben een auto om mee naar het werk te gaan of boodschappen te doen (mobiliteit). Wanneer men thuis komt gaat de tv aan (elektriciteit) en de verwarming. Samengevat komt er dus veel uitstoot vrij bij zowel het bouwen van een woning, als bij het wonen zelf. Daarom is er op dit gebied een grote verandering nodig. Dit is geen nieuws meer. In 2015 is het VN-Klimaatakkoord van Parijs vastgesteld. Als gevolg hiervan heeft het Rijk stappen ondernomen om te voldoen aan de Europese doelstellingen. Dit zijn ze op een rijtje:

• In 2016 heeft het Rijk zich toegewijd aan een volledig (100%) circulair Nederland in 2050, waarvan 50% in 2030 al gerealiseerd zal zijn.
• In 2018 zijn de vijf transitieagenda’s vastgesteld, waarin onder andere wordt beschreven dat er binnen de bouwsector een versnelling van innovaties (o.a. circulair en modulair bouwen) nodig is.
• In 2019 het landelijke uitvoeringsprogramma Circulaire Economie vastgesteld, waarin de actieagenda’s naar concrete acties en projecten worden vertaald.
• Ook is in 2019 het Nederlandse Klimaatakkoord ondertekend, als invulling van het Klimaatakkoord van Parijs.

Ook de decentrale overheden (provincies, waterschappen en gemeenten) hebben afspraken gemaakt met het Rijk over het versnellen van de circulaire economie door o.a.: de ondertekening van het Grondstoffenakkoord in 2017, het bestuursakkoord Klimaatadaptatie in 2018, en de Nationale Omgevingsvisie in 2020.

Om invulling te geven aan de algehele klimaatdoelstellingen beschreven in de bovenstaande akkoorden en verdragen – en aan die op het gebied van wonen specifiek- , heeft de Provincie Noord-Holland de volgende agenda’s samengesteld:

• De Woonagenda (2020-2025)
• De Woondeal (met Noord-Holland Noord, 2020)
• De Actieagenda Circulaire Economie (2021)

Naast het feit dat bovengenoemde documenten ondersteund en onderschreven worden door Regio Alkmaar, heeft Regio Alkmaar daarbij ook een samenwerkingsafspraak Regionale verstedelijkingsstrategie Regio Alkmaar – Hoorn en een Klimaatadaptatiestrategie (2021) vastgesteld.

Ondanks de bovengenoemde afspraken lijkt het er vooralsnog niet op dat de landelijke doelstellingen behaald zullen worden.  Ook de bouwsector blijft achter. Dit terwijl de bouwsector een grote milieu-impact heeft. De bouwsector is verantwoordelijk voor grofweg 50% van het grondstoffenverbruik in Nederland, laat veel afval achter dat niet hernieuwbaar – maar slechts recyclebaar is, en doet veel afbreuk aan de biodiversiteit. Er zijn echter ondertussen verscheidene manieren waarmee de bouwsector zijn milieu-impact aanzienlijk te verkleinen. Circulair bouwen is daar een van.

Een circulair gebouw kan worden gerealiseerd wanneer bij de bouw en het beheer de bouwmaterialen in een gesloten kringloop worden gehouden, zonder schadelijke emissies naar lucht, water en bodem. De gebruikte materialen blijven een economische waarde behouden en kunnen aan het einde van de levensduur weer als grondstoffen worden gebruikt. Circulaire bouw gaat over nieuwbouw en bestaande bouw. Hierbij is de hoogst haalbare vorm van circulariteit wanneer bestaande gebouwen herbestemd of hergebruikt worden zonder dat hierbij nieuwe materialen, energie en water gebruikt hoeven worden. Ook thema’s als renovatie en onderhoud kunnen en moeten circulair worden, want hier is grote winst te behalen. Kortom: de bouw moet onafhankelijk worden van eindige grondstoffen, dit betekent anders bouwen. Anders bouwen in heel Nederland, en daarmee ook anders bouwen in Regio Alkmaar.

Robin Veenman, Projectleider duurzaamheid Regio Alkmaar